در سال‌های پایانی جنگ، آقای موسوی با آقای ایروانی بر سر مسائل اقتصادی کشور و مدیریت اقتصاد، اختلافی هم داشتند؟ آقای ایروانی ظاهراً یک مقطعی قهر کردند و گفتند که قبل از خروج از تهران به مهندس موسوی یک یادداشت داده بودم، ایشان وقتی مطالعه کردند، فهمیدند من از تهران خارج شده‌ام، هیچ‌یک از دوستان و آشنایان هم از ماجرا مطلع نبودند.

ایشان اختلافش با موسوی مطلقاً نبود. فشارهای خیلی شدیدی می‌آمد. آقای هاشمی _با کارهایی که بعداً خودش کرد و اقتصاد ایران را به‌هم ریخت_ فشار می‌آورد که دولت از سال ۶۵ به بعد این‌ها را انجام دهد. دولت آن کارها را از نظر کارشناسی قبول نداشت. آقای ایروانی چون تجربه‌ای در مورد این فشارها نداشت، قهر کرد. بعداً آقای موسوی از ایشان دفاع کردند و رفتند پیش امام شرح ماجرا را دادند و امام از آقای موسوی در این قضیه حمایت کردند.

وقتی ما قطعنامه را پذیرفتیم برای ما چه نکته‌ای داشت؟ چرا بعد از دو هفته از صحبت‌های امام به مناسبت سقوط هواپیمای مسافربری ایران، قطعنامه را پذیرفتیم؟ آقای میرزاده که معاون اجرایی نخست‌وزیر بود و کارهای پشتیبانی جنگ را بر عهده داشت، شرایط آن‌موقع دولت را (دو روز قبل از اعلام پذیرش قطعنامه) مصاحبه کردند و کوبنده‌ترین حرف‌ها را در موضع دولت زدند و اعلام کردند همان موازینی را که امام دو هفته قبل اعلام کردند، قبول دارند. این خودش یک سند تاریخی است که فضای دولت را نشان می‌دهد.

در ماجرای پذیرش قطعنامه دو مسئله خیلی نقش داشت؛ یکی سوءمدیریت نظامی جنگ بود، به‌خاطر وعده‌هایی که می‌داد و هیچ‌کدام عمل نمی‌شد. این اواخر جبهه‌ای‌ها خیلی کم به حرف‌های آن‌ها اعتنا می‌کردند و میزان داوطلبان به‌شدت کاهش پیدا کرده بود که به‌نظر می‌رسد آقای هاشمی این را خیلی صریح به امام گفته بودند. نکتهٔ دیگر اینکه وقتی‌که سازمان برنامه گفتند اگر این‌ها برنامه‌شان را ارائه دهند، ما همهٔ این‌ها را تأمین می‌کنیم، آقای رضایی یک فهرست بلندبالا از زرادخانه ارائه کرده بود. ایشان تیر خلاص را زد و گفت اگر این‌ها را تأمین کنید، ما به بمب اتم هم نیاز داریم و بدون آن نمی‌توانیم ادامه دهیم. بنابراین، آن گواهی که آقای الویری داده، درست است. هم در دولت و هم در مجلس به‌هیچ‌وجه چنین انتظاری وجود نداشت و درواقع این صلاحدید امام بود و به آقای موسوی هم این را گفته بودند که من آن مطالبی که از هاشمی شنیده بودم در مورد بی‌میلی و بی‌رغبتی نیروهای داوطلب و بی‌اعتمادی‌شان نسبت به فرماندهان و مطالبات غیرمتعارفی که محسن رضایی مطرح کرده بود، به این نتیجه رسیدند که این‌ها دیگر قادر به ادامهٔ جنگ نیستند. مشکل دولت نبود، مشکل فرماندهان نظامی و مدیریت امور نظامی جنگ بود.

استعفای شهریور ۶۷ مهندس موسوی به این ربط دارد؟

خیر؛ ماجرایش چیز دیگری بود.

شما یک دسته‌بندی داشتید و فرمودید که مشکل مدیریت نظامی جنگ بود. خب این افراد از آقای هاشمی دستور می‌گرفتند، ایشان جانشین امام در جنگ بود. آیا این نکات منتقل نمی‌شد به آقای هاشمی که بخواهد آن‌ها را حل کند؟ یعنی آقای رضایی و رفیق‌دوست خودسرانه عمل می‌کردند یا از یک نظام فکری که به آن‌ها خط می‌داد تبعیت می‌کردند؟ آقای رفیق‌دوست گفتند در چند ماه آخر جنگ که دولت مسئول شد، آقای هاشمی به من گفتند تو دیگر نیا و اگر نیاز بود به شما می‌گوییم چه‌کار باید بکنید.

من تعبیر خودسرانه را نمی‌پذیرم. شرایط آن‌موقع شرایط بسته‌ای نبود و به همه اجازهٔ گفت‌وگو و اظهارنظر داده می‌شد. مدیریت امام به‌گونه‌ای بود که همهٔ دیدگاه‌ها و جناح‌ها تحلیل خواسته‌ها و دیدگاهشان را مستقیم با ایشان درمیان می‌گذاشتند. یقیناً آقای هاشمی می‌دانست که مطالبهٔ بمب اتم غیرمتعارف و غیرمنطقی است و اگر با ایشان در میان گذاشته می‌شد، قطعاً مخالفت می‌کردند. ولی فرماندهٔ سپاه رأساً اجازه داشت نکاتی را که به‌نظرش می‌رسد با امام درمیان بگذارد؛ کمااینکه در دور دوم، آقای خامنه‌ای نظرش این بود که آقای موسوی نباشد، فرمانده سپاه بدون هماهنگی با مافوق خودش رفته بود و این را مطرح کرده بود. این چیزها خیلی جالب و غم‌انگیز است. آن‌موقع رضایی به امام گفت اگر موسوی کنار برود، شوک بزرگ منفی به جنگ وارد خواهد شد. الان حرف‌های غیرمتعارفی می‌زند، خودش و خدایش می‌داند! یادشان رفته که آقای موسوی و دولتش چقدر در خدمت به جنگ جان‌فشانی کردند. علی‌رغم نظر آقای خامنه‌ای، آقای رضایی به امام گفته بود هم از جنبهٔ همراهی دولت با جنگ، هم از نظر جایگاهی که دولت در بین رزمندگان دارد، در صورت کناررفتن موسوی، جنگ لطمهٔ شدیدی خواهد خورد؛ به همین خاطر امام محکم از موسوی دفاع کردند.

ما قطعنامه را که میپذیریم، ده ماه بعد امام فوت میکنند، قانون اساسی یکسری تغییرات میکند و آقای هاشمی مرداد ۶۸ رئیسجمهور میشوند. یک سال بعد از قطعنامه، شرایط اقتصادی ۱۸۰ درجه عوض میشود، بااینکه تیم اقتصادی همان است: آقای نوربخش، آقای روغنیزنجانی و... . سیاستهای اقتصادیمان چه در بانک مرکزی، چه وزارت اقتصاد، چه برنامه و بودجه کاملاً تغییر میکند. مهندس موسوی و سیداحمد خمینی منتقدان دورهٔ اوّل هاشمی میشوند. قطعنامه بهنوعی افکار را در ایران عوض میکند. چرا این اتّفاقات میافتد؟ یعنی قطعنامه آنقدر تأثیرگذار بود و متوجه شدند مثلاً راهی که در اقتصاد میرفتیم غلط بود. یا نکتهای که آقای زیباکلام گفتند که آقای هاشمی به این نتیجه رسید که باید کلنگی دستش بگیرد و اقتصاد دولتی پوسیدهٔ ایران را درست کند؛ این مسیر صحیح ادارهٔ کشور و انقلاب است!

آقای زیباکلام آدم بسیار محترمی است، اما هیچ صلاحیتی در حیطهٔ اقتصاد ندارد. من یک بار در یک مناظره رودررو به ایشان گفتم شما وقتی این حرف‌های بی‌اعتبار را در اقتصاد می‌زنی، آدم نسبت به حرف‌های تخصصی که در حیطهٔ خودت می‌زنی هم به تردید می‌افتد.