اوایل اسفند ۶۶، آقای ظریف نامه را برای آقای ولایتی میفرستد و آن خبر را میدهد و متعاقب این خبر، آقای ولایتی ۹ اسفند نامه میزند به دبیر کلّ سازمان ملل و میگوید ما آمادهٔ اجرای قطعنامه هستیم. بعدها آقای ظریف در کتاب خاطراتشان نکتهای را میآوردند که بسیار مهم است. «روسها یعنی دولت شوروی آن زمان، چند روز بعد از این قضیه، یک هیئت رسمی از ک.گ.ب سرویس اطلاعاتیشان میفرستند به ایران و با مقامات اطلاعاتی ما دیدار میکنند و در آن ملاقات به مقامات ایرانی میگویند که نمایندگی آمریکا در این قطعنامه به شما خیانت کرده، ما بهشان گفته بودیم در این قطعنامه جلو شما میایستیم و نمیگذاریم تصویب شود، اما آنها به شما برعکسش را گفتهاند.» درواقع چه کسی برعکس را گفته؟ جناب آقای ظریف. بعد ایشان در توجیه این کار میگویند «بله، اینها یک خبر خلاف واقع به شما گفتهاند و هدفشان این بوده که من را خراب کنند.» این را ایشان در خاطراتشان نقل میکند.
ما در مقالهٔ خودمان از آقای ظریف سؤال کردیم، شما که این را میگویید، مگر در آن مقطع زمانی چهکاره بودید در این کشور؟ وزیر خارجه بودید یا نخستوزیر که روسها یک هیئت رسمی بفرستند ایران و در یک ملاقات رسمی با مقامات ایرانی یک خبر دروغ بدهند که شما را خراب کنند؟ شما آنموقع یک دانشجو با ویزای دانشجویی در آمریکا و بهعنوان کارمند محلی در دفتر نمایندگی ما در نیویورک کار میکردید و هنوز عضو رسمی وزارت خارجه هم نبودید، این استدلال و این ادعا را چه کسی میپذیرد؟
قرائن و شواهد نشان میدهد گزارشی که آقای ظریف فرستادند خلاف واقع بود و با این گزارش صحنهٔ جنگ به نفع صدام و آمریکا عوض میشود؛ یعنی ایشان با یک نامهٔ خلاف واقع، سرنوشت جنگ را عوض میکند. بعد از مدت کوتاهی وزارت خارجه آقای محمدجعفر محلاتی را که نمایندهٔ ایران در سازمان ملل بود، احضار میکند، بعد به ایران برمیگردد و وزارت اطلاعات سر مسائلی دستگیرش میکند و میافتد زندان و بعد از آزادیاش میرود آمریکا و پناهنده میشود، یکسری اقدامات هم آنجا میکند. بعد از کنارگذاشتن محمدجعفر محلاتی، آقای ظریف نقل میکند که آقای ولایتی پیشنهاد کرد من را بهعنوان نمایندهٔ ایران بهجای ایشان بفرستند نیویورک. (این مربوط به اوایل سال ۶۷ و کابینهٔ میرحسین موسوی است) در جلسهٔ هیئت دولت مطرح میشود و آقای محتشمیپور وزیر کشور مخالفت میکند و میگوید این فرد آمریکایی است و نمیتواند برود. با مخالفت ایشان، از اعزام ظریف جلوگیری میشود. ظریف در آن کتاب نقل میکند که من بعدها آقای محتشمیپور را دیدم و گفتم شما به من تهمت زدید، من روز قیامت جلویت را میگیرم.
سال ۶۷ که آقای رضایی فرماندهان سپاه را دعوت کرده بودند به کرمانشاه، چند سال بعد آقای روحانی بحثی را مطرح میکند و میگوید سپاه دنبال این بود که برخی کرسیهای مجلس سوم را بهدست بیاورد، این همایش را برگزار کردند که یک قدرت سیاسی بهدست آوردند و بودجه بگیرند و عملاً جنگ برایشان یک حاشیه شده بود. حسن روحانی میگوید یکی از دلایل سقوط فاو همین بود. نظر شما چیست؟ چرا محسن رضایی و افراد نزدیک به ایشان دنبال سیاسیکاری بودند که در مجلس سوم کرسی بهدست بیاوردند و جنگ برایشان حاشیه شده بود نه اصل؟
اینکه یک عده را از سپاه بفرستند مجلس، ممکن است صحت داشته باشد، اما این تأثیری در اصل ماجرا نمیکند؛ اینکه وقتی خبر اطلاعاتی و یقینی داری که صدام میخواهد حمله کند، روز قبلش جلسه بگذاری، حالا یا بحث انتخابات است یا هرچیز دیگر؛ البته این میتواند پوشش خوبی باشد برای توجیه اقدام ایشان.
آقای حسن روحانی در مصاحبهاش اشاره به سقوط فاو میکند «صبح آقای ستاری فرماندهٔ نیروی هوایی گفت خط دارد سقوط میکند، دارند بهشدت بمباران میکنند. من با آقای هاشمی تماس گرفتم، ایشان گفتند اینطور نیست، محسن رضایی به من گفته اینطور نیست. تا ساعت هشت و نه صبح به ایشان میگفتم، میگفتند نه اینگونه نیست و قبول نمیکردند.»
نظر شما دربارهٔ اتّفاقاتی که در آخر جنگ میافتد، چیست؟ سادهانگاری بود یا متوجه نبودند چه اتّفاقی دارد میافتد، یا مغرضانه این کار را میکردند؟
اینکه آقای هاشمی خبر داشته یا نه، من به این راحتی نمیتوانم اطلاعنداشتنش را باور کنم؛ چون گزارشهای اطلاعاتی از ماهها قبل به ایشان میرسیده، فرماندهٔ جنگ بود. اطلاعات سپاه و وزارت اطلاعات گزارشهای جنگ را از ماهها قبل برایش میفرستادند که صدام برای این حمله دارد آماده میشود. اینکه آقای هاشمی و رضایی خبر نداشتند اصلاً قابلپذیرش نیست، از چندین ماه قبل میدانستند که عراق دارد خودش را آماده میکند؛ بنابراین، غافلگیری اصلاً صحت ندارد، یقیناً اطلاع داشتند و روزش را هم میدانستند و این سرپوشگذاشتن بر روی اهداف دیگرشان است.
اینهم که صبح روز سقوط فاو آقای روحانی گفتهاند که به آقای هاشمی میگفتم فاو دارد سقوط میکند و جایی را بچهها برای بمباران به ما گرا میدهند که خط خودشان بوده است، این معنایش این است که عراق حمله کرده و خط ما را گرفته. «آقای هاشمی گفت نه فکر نکنم این خبر درست باشد و آقای رضایی گفتند نه این خبر صحت ندارد و چند ساعت بعد خلبانان اعلام کردند که قصهٔ فاو تمام شده و بچهها دارند میآیند اینطرف آب و فاو از دست رفته است.» به آقای رضایی میگویند فاو سقوط کرده، ایشان باز تکذیب میکند و میگوید سقوط نمیکند مگر صدام بمب اتم بهکار ببرد.
پارسال در هفتهٔ دفاع مقدس یک خبرنگار از آقای رضایی همین را پرسید که چرا آن خبر را تکذیب کردید؟ ایشان گفتند چون تلفنی از من پرسیده بودند، ما هم احتمال میدادیم تلفن شنود شود، عمداً اینطور گفتم وگرنه خودم میدانستم که سقوط کرده. این حرف یعنی چه؟ شما مخاطبتان را ساده فرض کردهاید؟ دشمن ما چه کسی بود؟ الا اینکه با صدام و آمریکا داشتیم میجنگیدیم؟ خب خودشان در برنامهریزی مشترک به فاو حمله کردند، شما میترسیدید در تلفن بفهمند فاو سقوط کرده؟! ایشان از این تناقضگوییها کم ندارد. یک کارهایی را نمیتواند توجیه کند و متوسل میشود به تناقضگویی. من به برخی از این تناقضگوییها در کتاب راز قطعنامه اشاره کردهام و ایشان تاکنون هیچ پاسخی ندادهاند.
نظر شما در مورد سپاه رزم عراق در مقطع ۶۷_۶۶ چیست؟ نسبت به اوّل جنگ قوی شده بود یا ما ضعیف شده بودیم؟ چون میگویند ما دیگر نمیتوانستیم مقاومت کنیم.
اینکه گفته میشود سال آخر جنگ، عراق تجهیزاتش افزایش پیدا کرده بود و ما ضعیفتر از او بودیم، از این بابت درست است. عراق لشکرهای متعددی درست کرده بود و تمام دنیا به او تجهیزات میدادند و ما از این لحاظ تحت فشار بودیم؛ اما به معنای این نیست که از پس دشمن برنمیآمدیم. این مقدّمه را میچینند که نتیجه بگیرند از پس دشمن برنمیآمدیم. من میگویم برمیآمدیم، دلیلش هم عملیات بیتالمقدس ۷ است. در ۴ خرداد ۶۷ شلمچه هم بعد از فاو سقوط میکند. شلمچه را در کربلای ۵ تصرف کرده بودیم و نیروهای ما تا نزدیک بصره پیش رفته بودند، ولی هشتساعته آن را پس میدهیم و عقبنشینی میکنیم؛ برای اینکه آقای هاشمی و رضایی فرمان عقبنشینی میدهند. عقبنشینیهای پیدرپی از مناطق مختلف در ماههای آخر جنگ از فاو، حاجعمران، میمک، شلمچه و بقیه نقاط، همه پیشنهاد آقای هاشمی و رضایی است. چطور میشود وقتی ۴ خرداد ۶۷ دستور عقبنشینی از شلمچه را میدهیم، ۲۳ خرداد ۶۷ یعنی هیجده روز بعد از سقوط شلمچه و فاو، عملیات بیتالمقدّس ۷ را انجام میدهیم و پیشروی میکنیم در جایی که دشمن هم خبر داشت و قبل از حملهٔ ما شروع کردند به کوبیدن مواضع ما؛ بااینحال پیشروی میکنیم و ظرف یک روز ۲۲۰ نفر اسیر میگیریم و توپخانهشان هم تصرف میشود، اما دستور عقبنشینی به نیروها میدهند. در جایی که دشمن کاملاً آمادگی داشت ما پیشروی کردیم و حدود دهیازده تیپ عراق را هم منهدم کردیم. بعد ۴ تیر ۶۷ چندساعته جزایر مجنون را تحویل میدهیم، فرمان عقبنشینی داده میشود. در کمتر از سه ماه از ۲۸ فروردین ۶۷ تا ۲۲ تیر ۶۷ همهٔ مناطقی را که ظرف شش سال تصرف کرده بودیم، از دست میدهیم. ما ضعیف شده بودیم؟ اصلاً؛ دلیلش هم بیتالمقدّس ۷ است که با وجود آمادگی دشمن آنگونه پیشروی کردیم.