مدتی زمان برد تا جام زهر جامش درست شود و در آخر جنگ عده‌ای در این جام، زهر هم ریختند و به امام دادند و امام هم مجبور شد آن را سر بکشد.
ناصر نوبری در سال‌های پایانی جنگ تحمیلی، سفیر ایران در مسکو بود و خاطرات فراوان و مهمی از آن روزها دارد. نوبری در مذاکرات ایران با شوروی پیرامون رایزنی قطعنامهٔ ۵۹۸ و دیدار هیئت ایرانی با گورباچف در پاییز ۱۳۶۷ و همچنین دیدار هاشمی با گورباچف در خرداد ۱۳۶۸ حضور داشته است و از آن سال‌ها خاطرات فراوان و مهمی دارد. به همین دلیل در اردیبهشت ۱۳۹۵ مصاحبه‌ای با محوریت قطعنامهٔ ۵۹۸ و پایان جنگ ایران و عراق و ابعاد سیاسی آن انجام دادیم که در ادامه از نظر شما می‌گذرد.
اگر اجازه دهید ما از قبل از قطعنامهٔ ۵۹۸ بحث را شروع کنیم؛ یعنی تقریباً از سال ۶۵. اگر اشتباه نکنم قبلاً اشاره کردید که تقریباً از همان سال ۶۵ آرام‌آرام شاهد اتّفاقاتی در وزارت خارجه شوروی بودید و یک‌سری هشدارهایی می‌دادید مبنی بر اینکه در مسکو یک‌سری از اعراب مشغول رایزنی‌هایی هستند که با شوروی به توافق برسند و جنگ ایران و عراق خاتمه پیدا بکند و ضرری هم متوجه عراق نشود و با آمریکایی‌ها یک جهت پیدا بکنند. فرمودید که اتّفاقات کم‌نظیری هم افتاد؛ روس‌ها با آمریکایی‌ها یک جهت نداشتند و اختلافات عمده‌ای داشتند، اما ظاهراً در این موضوع هم‌نظر شدند. چطور شد موضوع خاتمهٔ جنگ ایران و عراق مطرح شد؟ چه نیروهایی در داخل وزارت خارجه شوروی و همچنین در داخل ایران تمایل به این داشتند که جنگ را به‌سمت پایانی ببرند که سیاسی باشد و از طریق گفت‌وگوی سیاسی مسائلی به ایران تحمیل شود و جنگ خاتمه پیدا کند.
در مورد اینکه چه جریاناتی دنبال پایان سیاسی جنگ بودند، شما الان دارید به آن‌موقع نگاه جریانی می‌کنید، ولی من در آن مقطع به‌عنوان یک دیپلمات فکر می‌کردم که باید جنگ را در بهترین شرایط تمامش کنیم. شعاری که در کشور داده می‌شد جنگ، جنگ تا پیروزی بود و یک شعار درواقع برای حفظ قدرت در جبهه و بسیج ملّی لازم بود، اما لازم نبود عین همان شعار را من به‌عنوان دیپلمات با مقامات دیپلماتیک دیگر همان شعار را تکرار کنم. من به‌عنوان یک دیپلمات باید راه خودم را می‌رفتم. به نظر من، همهٔ دیپلمات‌های ایران می‌بایست فکری برای پایان سیاسی جنگ می‌کردند. چون حتّی شما در جبهه هم پیروز بشوید، باز آخرش باید به‌صورت دیپلماتیک یک قراردادی بنویسید؛ بنابراین نگاه سیاسی به پایان جنگ، نگاه مذمومی نبود و نیست. خود من هم نگاه سیاسی به پایان جنگ داشتم؛ لذا وقتی‌که ما در جبهه به برتری رسیدیم و فاو را گرفتیم، من هم در ذهنم این بود که الان بهترین موقع است که ما پایان جنگ را به طرف که حالا دچار ضعف شده، دیکته کنیم و به یک نقطه‌ای برای پایان جنگ برسیم.
اگر کسی بخواهد برای جنگ یک فرمول سیاسی فکر کند، آن‌هم یک دیپلمات، خب، همهٔ فکر و توانش را متمرکز می‌کند تا یک راه سیاسی پیدا کند. الان نگوییم خواسته‌های نظام چه بوده، می‌رفت در جبهه می‌جنگید. به نظر من، آنچه مذموم است، این است که شما آن فرمول سیاسی را به هر قیمتی و به هر شکلی بدون حفظ منافع ملّی کشور و بدون توجه به صیانت از منافع کشور، دنبالش باشید؛ یعنی یک فرمول سیاسی به هر قیمت، در هر شرایطی و با هر نقطه‌ضعفی.
آن‌موقع متوجه شدم که یک اجماع جهانی علیه مواضع ما در جنگ دارد ایجاد می‌شود و احساس خطر کردم. وقتی از این اجماع مطلع شدم، از محیط دیپلماتیک مسکو مطلع شدم که دو ابرقدرت دارند توافق می‌کنند که یک قطعنامهٔ الزام‌آوری علیه مواضع ایران در جنگ صادر کنند، من این‌ها را خطر حس کردم. وقتی شما خودتان ابتکار عمل در این عملیات را داشته باشید، آن‌وقت شما دیکته می‌کنید که چه اتّفاقی بیفتد، دیگر فرمول سیاسی چیز مذمومی نیست؛ اما یک موقع هست که ابرقدرت‌های جهانی تفاهم می‌کنند که به شما فشار بیاروند و شما تحت فشار، چیزهایی را بپذیرید؛ این خطرناک است. آنچه من حس کردم و این را به کشور گزارش دادم و انتظار داشتم خیلی زود نسبت به این حساسیت نشان بدهند، متأسّفانه حساسیت نشان ندادند. من پیگیری کردم که چرا به موضوع توجه نمی‌کنید، دارد اجماع صورت می‌گیرد، فقط از من تقدیر کردند که بارک‌الله! احسنت، شما خوب کار کردید.
در آن مقطع باز من بدبینانه نگاه نکردم، فکر کردم دوستانی که در واحد بین‌الملل وزارت خارجه کار می‌کنند حتماً خودشان توجه دارند و به‌طور جدّی موضوع را پیگیری می‌کنند و تشکرشان از من، یعنی حواسمان هست. من هم دیگر خیالم راحت شد که حواس آقایان هست و دیگر مشکلی نیست. اما بعد از مدتی دیدم سراسیمه از همان واحد بین‌الملل به مسکو آمدند که قطعنامهٔ ۵۹۸ دارد تصویب می‌شود و از وزیر خارجه شوروی درخواست کردند که بندهای قطعنامهٔ ۵۹۸ باید اصلاح بشود. وزیر خارجهٔ شوروی آن‌موقع آقای ادوارد شوارد نادزه بودند، به آن‌ها گفتند که نکات خوبی می‌گویید اما قطار رفته است! شما دیر آمدید، نمایندهٔ ما در سازمان ملل قطعنامهٔ ۵۹۸ را پاراف کرده و فردا اعلام خواهد شد؛ یعنی اجماع حاصل شده و شما دیر آمدید، ما الان نمی‌توانیم کاری بکنیم. آن‌موقع من متوجه شدم از ابتدا که من گزارش دادم تا الان که دارد قطعنامه صادر می‌شود، گویی در کشور هیچ کاری صورت نگرفته بود و این سراسیمگی نشان می‌داد. اگر کار صورت گرفته بود باید حداقل دو هفته یا یک ماه قبل‌تر می‌آمدند، ولی درست موقعی که وزیر خارجه شوروی می‌گوید نماینده ما در سازمان ملل قطعنامهٔ ۵۹۸ را پاراف کرده و چند ساعت دیگر اعلام می‌کند، آمدند.