یعنی آمریکایی‌ها دو خدمت بزرگ به ایران کردند: یکی صدام و دیگری طالبان؛ منتها به‌خاطر منافع خودشان بود. (تغاری بشکند ماستی بریزد، جهان گردد به کام کاسه‌لیسان) آمریکا به‌خاطر ما به این‌ها حمله نکرد، ولی حاصلش به نفع ما بود. بنابراین، اگر شما دنبال این هستی که بگویی قطعنامه خیلی دستاوردی نداشته و به آقای هاشمی بگویی این قطعنامه چه دستاوردی داشته، من به‌جای آقای هاشمی به شما پاسخ می‌دهم؛ قطعنامه را کسانی باید پاسخ‌گو باشند که جنگ را ادامه دادند و الا هاشمی از یکی‌دو سال مانده به قطعنامه می‌گفت کفگیر به ته دیگ خورده، باید یک‌جوری جنگ را تمام کنیم. آن‌هایی که می‌گفتند جنگ، جنگ تا پیروزی و جنگ، جنگ تا دفع فتنه... آن‌ها باید پاسخ‌گو باشند.
ممنون می‌شوم به بحث مرداد ۶۷ هم اشاره کنید که دوباره به ایران حمله کردند.
آن‌ها حمله نکردند، سازمان مجاهدین کرد که تشخیصش هم اشتباه بود. فکر می‌کرد که ایران دچار ضعف شده و ما هم کلّی نیرو و تجهیزات داریم پس حمله کنیم. صدام شرکت نمی‌کند اما لجستیک در اختیارمان می‌گذارد. از این آشفتگی که ایران دچارش شده، استفاده کنیم شاید توانستیم مهران را بگیریم، دهلران را بگیریم، کرمانشاه را بگیریم اسلام‌آباد را بگیریم. آن فکری که ما می‌کردیم که اگر بصره را بگیریم صدام سقوط می‌کند، این‌ها هم گفتند شاید با بحران مواجه شوند، شاید عده‌ای علیه جمهوری اسلامی بلند شوند و به خیابان‌ها بریزند. تمام محاسباتشان اشتباه از آب درآمد؛ در عملیات مرصاد تلفات سنگینی دادند، خیلی‌ها کشته شدند و دست از پا درازتر برگشتند. به نظر من، عملیات مرصاد نقطهٔ پایان مجاهدین بود و بعدازآن دیگر مجاهدین نتوانستند بدل به یک نیروی واقعی شوند که یک وزنهٔ سیاسی و نظامی داشته باشند. کارشان حماقت محض بود.
نظر اجمالی شما در مورد قبل از قطعنامه و زمان قطعنامه و بعد از قطعنامه چیست؟ ارزیابی شما از این مقطع (از سال ۶۴_۶۳ میانهٔ جنگ تا سال ۷۳_۷۲) به‌عنوان یک مقطع تاریخی که نقطهٔ عطفی هم بود، چیست؟ اگر خاطره‌ای هم دارید، بگویید.
بعد از قطعنامه خیلی از امیدها و انتظارات برای تحصیل‌کرده‌ها، برای کسانی‌که می‌خواستند سرمایه‌گذاری کنند، برای دانشگاهی‌ها، برای نویسندگان و... تبدیل به یأس شد. اتّفاقاً من فکر می‌کنم یکی از دلایل ۲۰ میلیون رأی خاتمی در دوم خرداد ۷۶ به بخشی از آن برمی‌گردد، به آن احساس ناکامی‌ها و سرخوردگی‌هایی که از نظر سیاسی، اقتصادی، اجتماعی بعد از قطعنامه و در آن هشت سال هاشمی به‌وجود آمد. بنابراین، معتقدم که درست است در هشت سال هاشمی کارهای زیادی شد و زیرساخت‌های زیادی به‌وجود آمد، (ولی بعدها مشخص شد برخی از آن‌ها اشتباه بوده، مثل برخی فرودگاه‌ها و برخی سدها و...) بااین‌حال، به نظر من، اگر در آن هشت سال بخواهیم نمرهٔ خوبی بدهیم، فقط به برخی مسائل عمران و آبادانی می‌توانیم بدهیم. از نظر رشد و توسعهٔ سیاسی و اجتماعی نمی‌توانیم نمرهٔ بالایی به آن هشت سال بدهیم، مگر از نظر اجتماعی که دانشگاه‌ها توسعه پیدا کردند و آموزش عالی خیلی توسعه پیدا کرد؛ ولی اینکه بگوییم یک تحول اساسی از منظر توسعهٔ سیاسی به‌وجود آمد، نه، به‌وجود نیامد.
پس قطعنامه از نظر شما یک چیزی بوده که جلو یک فاسدی را گرفته و یک دفع فاسدی کرده و همین یعنی هیچ... .
بزرگ‌ترین خدمت هاشمی به ایران و نظام و انقلاب، پایان‌دادن به جنگ بود، بزرگ‌ترین ضعف ایشان هم برنامهٔ اقتصادی‌اش نبود، این بود که وقتی گفتند مرگ بر بازرگان، هاشمی قدرت داشت و از بازرگان دفاع نکرد. (سال ۸۸ هم گفتند مرگ بر هاشمی و کسی ازش دفاع نکرد) بزرگ‌ترین ضعف هاشمی این است که برای جامعهٔ مدنی و توسعهٔ سیاسی و آزادی مطبوعات و اندیشه نایستاد، الان می‌ایستد، ولی دیگر قدرتی ندارد؛ در دههٔ ۶۰ و اوایل دههٔ ۷۰ باید می‌ایستاد و نایستاد. به نظر من، بزرگ‌ترین خدمتش قطعنامه بود که جنگ را تمام کرد. برای اینکه جنگ افتاده بود در مسیری که هیچ آینده‌ای و هیچ دستاوردی برای جمهوری اسلامی در آن نبود؛ به‌جز اسرا که آزاد شدند و شما هم اشاره کردید. اسرا به‌هرحال آزاد می‌شدند، ممکن بود جنگ ادامه داشته باشد و باز هم اسرا آزاد شوند؛ ما اسرای عراقی را می‌دادیم و آن‌ها هم اسرای ما را می‌دادند؛ این در دوران جنگ هم اتّفاق می‌افتد و اختصاص به آتش‌بس ندارد.
به‌هرحال، من فکر می‌کنم که هم قطعنامهٔ ۵۹۸ و هم جنگ بالاخره مورد یک بازنگری دیگر قرار خواهد گرفت. کار شما ارزنده است و من پشیمان نیستم که یکی‌دو ساعت برای شما وقت گذاشتم. این‌ها باید موردبحث و بررسی مجدد قرار بگیرد. این‌ها قداستی ندارند، چون مسائل مملکت بوده، همچنان‌که الان در مورد مشروطه صحبت می‌کنیم و راجع به شیخ فضل‌الله نوری و خیلی چیزها صحبت می‌کنیم. چرا باید در صحبت‌کردن راجع به جنگ محتاط بود؟ به‌هرحال، جنگ یکی از واقعیت‌های تاریخ جمهوری اسلامی ایران بوده؛ یک جاهایی درست عمل کردیم و جاهایی هم نه. اگر ما جنگ را بررسی و نقد نکنیم، دیگران می‌کنند. فردا برنامهٔ «من و تو» یک سریال راجع به جنگ می‌سازد، آن‌وقت من و شما بزنیم سروکلهٔ هم و بگوییم غلط بوده، درست بوده، دفاع کنیم، دفاع نکنیم. همچنان‌که الان راجع به رضاشاه و تاریخ ایران برنامه می‌سازد و دیگران هم خواهند ساخت. برنامه یعنی همین‌که من و شما بنشینیم راجع به جنگ بحث و گفت‌وگو کنیم و یکی چیزی بگوید و دیگری چیز دیگر.