در سپاه جریانی که در رأسش مرحوم داوود کریمی بود و برخی از اعضای سپاه تهران مربوط به پادگان ولی‌عصر (عج)، مخالف برادر رضایی بودند و در هر موقعیتی که می‌توانستند این مخالفت را ابراز می‌داشتند؛ درنهایت منجر به جلسه‌ای شد که شهید محلاتی همه را به پادگان ولی‌عصر (عج) دعوت کرد. ‌(مخالفت‌ها با محسن رضایی بود و کسی با من مخالفت نمی‌کرد) محلاتی رفت روی بلندی ایستاد و متن پیامی را که امام داده بودند از روی کاغذ خواند. امام حرف‌های خیلی محکمی زده بود که «رفیق‌دوست و رضایی عوض‌شدنی نیستند. حرف‌هایی که امروز از حلقوم بعضی پاسداران درمی‌آید، از حلقوم آمریکاست و کسی حق ندارد مخالفت کند و همه بروند دنبال اینکه جنگ را به سامان و پیروزی برسانند.» این مخالفت‌ها به گوش امام رسیده بود و دیگر تمام شد.

مجمع عقلا تقریباً از سال ۶۴ یا ۶۵ بحث‌هایشان جدی‌تر شد. این مجمع عقلا چه کسانی بودند؟

من نمی‌دانم! از روحیه و فکر آقای روحانی چقدر شناخت دارید؟ شما شاید رودررو با ایشان برخورد نکرده باشید؛ مثلاً وقتی‌که هاشمی من را خواستند و گفتند برو در وزارتخانه بنشین، او [روحانی] می‌گفت که شما در جنگ پیروز نمی‌شوید، دو کیلومتر می‌روید جلو و دو کیلومتر می‌آیید عقب؛ یا با این امکانات و این نقشه‌هایی که می‌کشید بیست سال دیگر هم نمی‌شود بغداد را گرفت. من حس می‌کردم که او هم جزو طیفی است که دوست دارد جنگ زودتر تمام شود؛ شاید هم با منطق این کار را می‌کرد و عقیده‌اش این بود، نه اینکه قصد سوئی در کار باشد، بالاخره هرکس یک فکری دارد. من خودم به‌طورکلی سعی می‌کردم زمانی به این موضوع فکر کنم که امام فکر کند. چون زمانی‌که داستان انجمن اسلامی دولت پیدا شد و منجر شد به نامه خدمت امام _من هم امضا کرده بودم_ که ما حس می‌کنیم به علت این دودستگی که در دولت هست، کار ملت دیر پیش می‌رود. امام هم گفتند این‌ها هریک مایل هستند، می‌توانند استعفا دهند. امام بنده را احضار کردند و گفتند شما در دولت بمان و برو سراغ جنگ و اجازه نداند مانند بقیه من هم استعفا دهم. من دقت می‌کردم که نظر امام را تأمین کنم.

در مورد مجمع عقلا، این کلمهٔ عقلا برای آقای روحانی است؛ از اوّل می‌گفت ما در مملکت عقل کم داریم. من راجع به این مجمع چیزی نمی‌دانم. معمولاً در مصاحبه‌ها آنچه را می‌دانم بی‌پروا می‌گویم و خجالت نمی‌کشم که بگویم، نمی‌دانم. قبلاً که می‌گفتم از مک‌فارلین خبر ندارم، همه تعجب می‌کردند؛ خب، آقای هاشمی به من نگفته بود، قضیه را یکی از برادران سپاهی، آقای وردی‌نژاد پیگیری می‌کرد و من خبر نداشتم؛ اما طبیعی بود که وقتی موشک می‌آمد، من باید تحویل می‌گرفتم.

برخی معتقدند نگاه منطقی به جنگ را طیف آقای روحانی و هاشمی داشتند و مثال می‌زنند سال ۶۴ که ما فاو را گرفتیم، آقای روحانی گفت، برویم سر همین صلح کنیم، نمی‌توانیم بیشتر از این پیشرفت داشته باشیم. آقای هاشمی (حالا می‌خواستند زرنگی بکنند یا طمع بود) گفتند که می‌توانیم بصره را بگیریم، جلوتر می‌رویم. بعداً که فاو سقوط کرد، ایشان پشیمان شده بود که سر فاو مذاکره نکرده بودند. این نگاه را شما تأیید می‌کنید که اینجا اشتباه کردیم و می‌توانستیم جنگ را بهتر و زودتر تمام کنیم؟

من اینجا فکرکردن، اظهارعقیده‌کردن و نتیجه‌گرفتن را از نظر خودم خلاف و اشتباه می‌دانستم. یعنی اگر سال ۶۴ خوب بوده، همان‌هایی که سال ۶۷ به امام نامه نوشتند، همان‌موقع باید نامه می‌نوشتند. یادم است که در جلسه‌ای در استانداری تهران از من به‌عنوان سخنران دعوت کردند (تاریخش را یادم نیست) و گفتند سخنران اصلی هستی و من هم وزیر بودم. وقتی رفتم آنجا فکر نمی‌کردم جلسه با این حجم باشد. تقریباً اکثر یا همهٔ نمایندگان تهران و هفت‌هشت نفر از وزرا بودند. موقع سخنرانی گفتم من متأسّفم که در این دنیا از مسئولین غیرجنگ فقط دو نفر به شعار جنگ، جنگ تا پیروزی معتقدند؛ یکی امام و یکی صدام! این حرف مورداعتراض بزرگان قرار گرفت. من توضیح دادم که می‌خواستم برای جنگ هزارتا توالت صحرایی بسازم، (توالت صحرایی چهارتا نبشی و چهارتا پلیت آلومینیومی است) به وزارت صنایع پیشنهاد کردم که این‌ها را برای ما بسازید، گفتند دانه‌ای ۷۵ هزار تومان! من خودم آهن و پلیت ریختم کنار جادهٔ کرج، دانه‌ای ۷ هزار تومان ساختند؛ این همکاری شما دولتی‌ها با جنگ است. از این نمونه‌ها درآن جلسه زیاد مطرح کردم.

اینکه بگوییم آن‌موقع یک عده بودند که اگر درست فکر می‌کردند به امام نامه می‌نوشتند؛ همان‌هایی که سال ۶۷ هم نامه نوشتند، چرا زودتر ننوشتند؟ همان‌هایی که عاقل بودند و درست فکر می‌کردند، خب این را به امام منتقل می‌کردند. در مقطعی، سال ۶۱ و فتح خرمشهر، دو دسته تفکر بود؛ یک عده می‌گفتند جنگ را تمام کنیم یک عده می‌گفتند تمام نکنیم و وارد خاک عراق شویم و جلو برویم. من جزو دستهٔ دوم بودم و دلیل هم داشتم. دلیلم این بود که «اتّفاقی نیفتاده، تنها ما و دشمن یکدیگر را شناخته‌ایم، هنوز دشمن در بخش‌های استراتژیکی از کشور ماست، اکثر نقاط مهم دست عراق بود و ما هیچ توانی ایجاد نکردیم، اگر او فرصت پیدا کند، شش ماه یا یک سال دیگر حمله می‌کند و این بار تا تهران می‌آید؛ لذا نباید بگذاریم فرصت تجدید قوا پیدا کند.» به نظر من، در شش سال جنگ بعد از ۶۱ این کار را کردیم.

اگر ما امروز در مقابل گزینهٔ نظامی می‌خندیم و گزینهٔ نظامی را به تمسخر می‌گیریم، همین الان هم عده‌ای هستند که همان‌موقع باور نداشتند، امروز هم باور ندارند، بیشتر سیاست‌مدارها؛ اما من به‌عنوان کسی‌که سال‌هاست در سپاه نیستم، یک روز هم از سپاه غافل نیستم، هر روز پیگیری می‌کنم. ما امروز از لحاظ قدرت دفاعی در مطمئن‌ترین زمان هستیم و مطمئن هستیم که هیچ قدرتی جرئت حمله به ما را ندارد؛ چون جنگ یک منطق نظامی می‌خواهد، دو دوتا چهارتا می‌خواهد و با هر دو دوتا چهارتا و با هر منطقی، در هر جنگی پیروز می‌شویم. دنیا هم این را می‌داند و اصلاً به نفع دنیا نیست که به ما حمله کند؛ چون جغرافیای جهان عوض می‌شود. با اوّلین حمله به ما، اسرائیل از صفحهٔ روزگار محو می‌شود و دنیا این را نمی‌خواهد و می‌داند ما این آمادگی نظامی را داریم.

لذا من معتقدم که در آن مقطع بله، عقیده‌ها مختلف بود و ازآن‌به‌بعد وقتی امام اجازه دادند ما وارد خاک عراق شویم، با آن محدودیت‌هایی که گذاشته بودند که کمتر در شهرها بجنگیم و کمتر مردم عراق در تیررس باشند و دشمن را نابود کنیم تا برسیم به بغداد، بالاخره ما داشتیم کارمان را می‌کردیم. من معتقدم این‌هایی که امروز ایراد می‌گیرند و این حرف‌ها را می‌زنند، می‌خواهند خودشان را مطرح کنند و عاقل نشان دهند، یا عقده‌هایشان را خالی کنند، مثل این آقایی که کتاب نوشته و حرف حساب ندارند که بزنند.

شما در مصاحبه‌های پیشینی که در طی سالهای بعد از جنگ داشتید، گفتهاید که خیلی از بودجهٔ کشور به جنگ اختصاص پیدا نمیکرد. هفتهشت ماه پیش هم آقای بهزاد نبوی در مؤسسهٔ دین و اقتصاد یک سخنرانی داشتند و گفتند که من با آمار و ارقام میگویم که ۵۰ درصد بودجهٔ کشور به جنگ اختصاص داشت. آقای توکلی گفتند من تحقیق و بررسی که کردم حدود ۱۶/۷ درصد بودجه به جنگ اختصاص داشت و البته امکاناتی هم از وزارتخانه‌هایی مثل جهاد به جنگ اختصاص پیدا میکرد که این جزو پشتیبانی لجستیکی بود. دو تفکر هست، یکی بحث شعار و یکی بحث شعور؛ شما بهعنوان یک فردِ در متن جنگ نظرتان را بگویید که چقدر اینها واقعیت داشت؟ چقدر دولت پشت جنگ بود و چه هزینه‌هایی اختصاص پیدا میکرد و واقعیتی که شما با آن درگیر بودید چه بود؟

نمی‌دانم آقای نبوی چطور حساب می‌کند که نصف بودجه به جنگ اختصاص پیدا می‌کرد! ایشان می‌گوید همهٔ بودجه ارتش و سپاه به‌اضافهٔ بودجهٔ دفاعی که الان توضیح می‌دهم. جنگ تمام شد، مگر بودجهٔ سپاه و ارتش قطع شد؟ بودجهٔ سپاه و ارتش که جزو بودجهٔ جنگ نیست. در زمان جنگ کلّ بودجهٔ کشور چیزی مثلاً ۴۰۰ میلیارد تومان بود. خب در آن بودجه، بودجهٔ سپاه بود، بودجهٔ ارتش هم بود، که حالا هم هست. اما بودجه‌ای که به آن می‌گفتند زیرنامه‌سازی، ردیف بودجه ۵۰۳۰۴۱ بود، یعنی می‌نوشتند بودجهٔ وزارت آموزش‌وپرورش کجا و کجا، سپاه کجا و کجا... بودجهٔ دفاعی کشور هیچ سالی بیشتر از ۴۰ میلیارد تومان نشد. آقای توکلی راست می‌گوید، مثلاً از ۳۲۰ میلیارد بودجهٔ کشور، ۴۰ میلیارد تومان می‌شد ۱۴ یا ۱۵ درصدش؛ ولی از نظر من، ۱۰ درصد بودجهٔ مملکت برای جنگ بود. بله، گاهی هم کامیون کمک می‌کردند. آنچه از دولت برای جنگ می‌گرفتیم، پولش را از همین بودجهٔ ۵۰۳۰۴۱ می‌دادیم. این‌طور نبود که وزارتخانه و سازمانی به ما کمک کند و پول آن را ندهیم.

بودجهٔ جنگ هیچ‌وقت نصف بودجهٔ مملکت نبود. اگر کسی بودجهٔ سپاه و ارتش را جزو بودجهٔ جنگ حساب می‌کند، اشتباه می‌کند. ما امروز که جنگ نداریم ولی بودجهٔ سپاه و ارتش را می‌دهیم، این جزء بودجهٔ جاری مملکت است. در سال ۶۴ که بدترین سال از لحاظ درآمد ارزی بود، ما ۶/۵ میلیارد دلار ارز داشتیم، نفت بشکه‌ای هشت دلار بود و تولیدمان هم کم بود، کلّ بودجه‌ای که برای دفاع گذاشتند کمتر از ۲ میلیارد دلار بود.

برای عملیات کربلای ۴ و ۵ از این طرح استفاده کردند، بودجهٔ موردنیاز، حداقل ۳ میلیارد دلار بود. ما نشستیم حساب کردیم، دیدیم ۴۰۰ میلیون دلار می‌شود و این‌کار را انجام دادیم. آن‌وقت چندتا ایراد داشت یکی اینکه ۳ میلیارد دلار می‌خواستیم و از نظر زمانی بیشتر از یک سال وقت می‌خواستیم که از دنیا این را بخریم. نه وقت داشتیم نه پولش را؛ لذا طرحی را تهیه کردیم (با همین تحصیل‌کرده‌هایی که امروز هم دارند همهٔ کارها را می‌کنند و کسی قدرشان را نمی‌داند) که با ۴۰۰ میلیون دلار و البته آن سال اوّلین سالی بود که با ۱۵ میلیارد تومان بیشتر از بودجهٔ دفاعی که امام اجازه دادند پرداخت شود، این مهمات را در داخل تولید بکنیم. من در هیئت دولت گفتم که ما بنا داریم با استفاده از کارخانجات داخلی و بخش خصوصی و امکانات کشور، مهماتی را که می‌خواهیم در داخل تولید کنیم. این را که گفتم، آقای نبوی برای من یادداشتی آورد که خدایا لااقل در هیئت دولت شعور را به‌جای شعار حاکم کن، آمین. گفتم امضا کن و امضا نکرد و من امضا کردم و تاریخ زدم. حتّی دست‌اندرکاران صنایع نظامی هم باور نمی‌کردند. (آقای ترکان یادم نیست سِمتش آن‌موقع چه بود، ولی بعداً رئیس صنایع دفاع و بعد هم وزیر دفاع شد. وقتی وزیر دفاع شد به من مراجعه کرد و از من حلالیت طلبید و به من کادو داد و گفت شما شعارهایی که داده بودی عمل کردی.) ما آن مهمات را ساختیم.

در کربلای ۵، فرماندهٔ تیپ ۶۵ ارتش عراق را با دوتا از معاونانش را که هر سه مجروح بودند، آوردند پیش من. گفتم که چرا نجنگیدی. گفت با چه بجنگم؟ گفتم تو فرماندهٔ تیپ هستی، تیپت کجاست؟ گفت از تیپ فقط ما سه نفر ماندیم و به عربی قسم خورد که هیچ‌وقت جهنم خدا به داغی این آتشی که شما روی سر ما ریختید، نیست، ما زیر آتش شما ازبین رفتیم. راست می‌گفت، اوّلین باری بود که آتش ما نسبت به دشمن برتری خیلی زیادی پیدا کرده بود.

چقدر تحلیل افرادی را که معتقد بودند کشور قادر به ادامهٔ جنگ نبود، قبول دارید؟ بههرحال، تیرماه ۶۶ همان قطعنامه به ایران پیشنهاد شد با یکسری تقدم و تأخر بندها که ایران نپذیرفت و در این یک سال اتّفاقاتی رخ داد که بالاخره ایران تیرماه ۶۷ قطعنامه را پذیرفت. تحلیل شما ازاینکه ایران چرا میپذیرد، چیست؟ سه هفته قبل از پذیرش قطعنامه، امام در سخنرانیهای مختلف میگویند که باید جنگ را ادامه دهیم و ادامهندادن خیانت است و صحبت‌های مهمی میکنند. پیام امام این است:

«باید نگذاریم که تلاش فرزندان انقلابی‌مان بر باد برود. برای حفظ اسلام عزیز باید دست اتحاد به یکدیگر داده و محکم و استوار تا پیروزی انقلاب حرکت کنیم. مسئولان نظام باید تمامی همّ خود را در این راه صرف کنند. این روزها باید تلاش کنیم تا تحولی عظیم در تمامی جهاتی که مربوط به جنگ است، به‌وجود آوریم. (و جلوتر می‌گویند) برای جنگی تمام‌عیار با آمریکا به‌سوی جبهه‌ها رو کنیم، امروز تردید به هر شکلی خیانت به اسلام است. غفلت از مسائل جنگ خیانت به رسول‌الله (ص) است. اینجانب جان ناقابل خود را به رزمندگان صحنه‌های نبرد تقدیم می‌کنم.»