سردار اسماعیل کوثری

برخی از مسئولین با دیدگاه امام موافق نبودند و فکر می‌کردند دیدگاه خودشان شرایط را بهتر می‌کند.

سردار اسماعیل کوثری از فرماندهان لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله (ص) در سال‌های دفاع مقدس بود؛ فرمانده‌ای که بعدها وارد فضای سیاسی شد و به‌عنوان نمایندهٔ مردم تهران در مجلس نهم شورای اسلامی حضور داشت؛ اما همچنان حرف‌های زیاد و شنیده‌نشده‌ای دربارهٔ دوران جنگ دارد؛ به همین دلیل، برای شنیدن تحلیل و حرف‌های دست‌اوّل دربارهٔ قطعنامهٔ ۵۹۸ و سال‌های انتهایی جنگ، در مردادماه ۱۳۹۵ مصاحبه‌ای با وی ترتیب دادیم که در ادامه از نظر شما می‌گذرد.

اگر اجازه دهید بحث را از شکستهای ایران در جنگ شروع کنیم. شما در مصاحبههایتان گفتهاید که موافق نیستید که در مورد جنگ کلمهٔ شکست را بهکار ببریم و بیشتر با عدمموفقیت موافقید. عدمموفقیت ما در جنگ از چه زمانی شروع شد؟ آیا ما واقعاً عدمموفقیت داشتیم یا عوامل دیگری باعث شد ما اینگونه گمان کنیم؟

ما می‌خواستیم به نتیجه‌ای برسیم که دشمن را به‌طور کامل از سرزمینمان بیرون کنیم و نگذاریم یک وجب از خاک کشورمان در دست دشمن بماند و تنبیهش کنیم و خسارت بگیریم؛ این مسائل مدنظر بود. دو ابرقدرت شرق و غرب پشت رژیم بعث عراق بودند و همین‌طور سازمان ملل و کشورهای دیگر. اینکه می‌گوییم عدم‌موفقیت، از دید من مثل یک بازی فوتبال است که شما شاید دوسه گل بخورید، اما درنهایت چهارپنج گل هم می‌زنید و پیروز بیرون می‌آیید. هیچ‌وقت نمی‌گویند شما شکست خوردید، می‌گویند طرف مقابل شکست خورده است. اینکه در برخی عملیات‌ها موفق نبودیم، این‌ها شکست نبوده است. اگر بخواهیم موضعی و مقطعی حساب کنیم، باید بگوییم آن عملیات شکست خورد، ولی نمی‌توانیم بگوییم جنگ شکست خورد؛ عدم‌موفقیت بوده و ما نتوانستیم به اهدافمان برسیم. سرجمع که به این جنگ هشت‌ساله نگاه کنیم، پیروزی مطلق با رزمندگان اسلام و ملت ایران به فرماندهی امام بوده است.

سال ۶۵ در دوران جنگ یک مقطع تعیینکننده و نقطهٔ عطفی است. اوّل یا اواسط سال بحث مربوط به مکفارلین را داشتیم و مذاکراتی در این مورد که بهنوعی پیروزی دیپلماسی برای ایران و شکست برای ایالاتمتحده بود. در انتهای سال عملیات کربلای ۵ را داشتیم. خیلیها بر این عقیده هستند که شکست کربلای ۴ به این دلیل بود که آمریکاییها میخواستند شکست خودشان را جبران کنند و از نظر اطلاعاتی خیلی قوی پشت سر عراق ایستادند. تقریباً میتوان گفت بزرگترین موفقیتی که داشتیم کربلای ۵ بود که بعدازآن در خاطرات افرادی مثل هاشمی هم مطرح شد که برویم بهسمت صلح و... . سال ۶۵ چه خصوصیتی داشت و چه اتّفاقاتی در آن افتاد؟ چرا در خاطرات افراد اینکه باید برویم بهسمت صلح و نمیتوانیم به جنگ ادامه دهیم، اینقدر پررنگ است و حرفها بیپرده مطرح میشود؟

مقطع دیگر سال ۶۱ و عملیات رمضان است که بعد از عملیات یک عده به این نتیجه رسیدند که نمی‌توانیم با استراتژی جنگ، جنگ تا پیروزی جلو برویم. چه اتّفاقاتی پیش آمد که از استراتژی امام که جنگ، جنگ تا پیروزی بود، یواش‌یواش آمدیم به مقابل امام؟

بله عملیات کربلای ۵ عملیاتی سنگین و سخت و عاشورایی بود. سنگین، به لحاظ حجم نیرو و امکانات دو طرف که همه‌چیز را آوردند در میدان، در زمین محدود شلمچه و پنج‌ضلعی. ازطرف دیگر، وضعیت اقتصادی بود: صادرات نفت به حداقلش یعنی ۲۰۰_۱۰۰ هزار بشکه رسیده بود و قیمت نفت تا ۹_۸ دلار پایین آمده بود. این‌ها مسائلی است که در آن زمان به وجود آمده بود. به نظرم اصل و سرمنشأ قضیهٔ مک‌فارلین و اتّفاقات آن‌موقع، عملیات موفقیت‌آمیز والفجر ۸ یا فاو بود. آن‌جا بود که استکبار جهانی به وحشت افتاد. عرض اروندرود مقابل فاو ۶۰۰ متر بود و تا رأس‌البیشه که دهانهٔ ورود به خلیج فارس بود بعضی جاها ۱۳۰۰ تا ۲۰۰۰ متر می‌شد و با آن ساحل گِلی. ما در آنجا عملیات بسیار موفقیت‌آمیزی انجام دادیم که باعث وحشت کویت و عربستان شد. ما یک جای پای محکم آن طرف اروندرود پیدا کرده بودیم و آن‌ها می‌ترسیدند در عملیات بعدی به‌سمت آن‌ها برویم. اینجا بود که کشورهای مقابل را به این فکر واداشت که باید کاری کنند ایران را از این موفقیت‌ها منحرف یا کُند کنند. استارت قطعنامهٔ ۵۹۸ ازاینجا زده شد، اما اوجش کربلای ۵ بود که ما به شهر تنومه رسیدیم و گلولهٔ توپ‌هایمان به بصره (دومین شهر عراق) می‌رسید و این برایشان خیلی سنگین بود و وحشت داشتند.

در ذهن استکبار جهانی و سازمان ملل و اعضای شورای امنیت سازمان ملل که کاملاً در مشت آمریکا بودند، این بود که قطعنامه را بنویسند؛ اما در عمل استارتش از سال ۶۶ و کربلای ۵ زده شد.

اینکه آمریکایی‌ها در کربلای ۵ پشتیبانی اطلاعات را قوی کردند، طبیعی بود؛ چون ما در عملیات‌هایمان قوی بودیم؛ مثلاً در عملیات خیبر در سال ۶۲، تا عمق هورالهویزه رفتیم، جایی که عراقی‌ها نفت استخراج می‌کردند، ما به آنجا دسترسی پیدا کردیم. در عملیات بدر از دجله گذشتیم، هرچند نتوانستیم بمانیم. در والفجر ۸، سال ۶۴، از اروند عبور کردیم، زمین هم گرفتیم و ۷۱ شبانه‌روز بچه‌ها مقاومت کردند؛ نیروهای بسیج و سپاه و ارتش، نیروهای هوایی ارتش و هوانیروز و دریایی و به‌خصوص پدافند ارتش و مجموع این‌ها منطقه را نگه داشتند و نگذاشتند سقوط کند. این‌ها نشان‌دهندهٔ قدرت ما بود.

عراقی‌ها پدافند متحرک سال ۶۵ و هشت‌نه عملیات کوچک انجام دادند تا مهران را گرفتند، ولی باز ما مهران را آزاد کردیم. آن‌قدر در بوق و کرنا کرده بودند و مهران را در مقابل فاو قرار داده بودند که امام حساس شده بودند و از طریق احمدآقا سه بار از محسن رضایی پیگیری کردند که مهران چه شد. بچه‌ها با خستگیِ عملیات والفجر و آن‌همه مجروح و شهیدی که داده بودند، تا شنیدند امام دارد پیگیری می‌کند، آمدند و مهران را آزاد کردند و رفتند روی ارتفاعات قلاویزان مشرف به شهر زرباطیهٔ عراق. این‌ها باعث شد که آمریکا و سازمان ملل و اروپایی‌ها بفهمند که نمی‌توانند حریف ما شوند و هرجوری ارتش عراق را تقویت می‌کنند و نیرو و تجهیزات به او می‌دهند، باز هم ما غالب هستیم. این بود که در کربلای ۴ عوامل داخلی خودشان را فعال کردند و از امکانات و تجهیزات هوایی استفاده کردند. آواکس را در منطقه زیاد کردند و این باعث شد که درنهایت، بچه‌ها باز خط یک و دوی عراق را در جزیرهٔ ام‌الرصاص شکستند، اما نتوانستند به خشکی پا بگذارند، چون به صبح کشید و دیگر نتوانستند بصره را بگیرند. در صبح نمی‌شد، هرچه نیرو هم می‌فرستادی آنجا تلفات می‌دادند. این شد که کلّ عملیات کربلای ۴ به هشت تا ده ساعت نرسید و زود جمع‌وجور کردیم و آمدیم فکر کردیم به عملیات کربلای ۵ که موفق شد و عراق هم غافل‌گیر شد.