|
|
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?> |
|
|
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" lang="en" xml:lang="en"> |
|
|
|
|
|
<head> |
|
|
<title>Unknown</title> |
|
|
<link href="stylesheet.css" rel="stylesheet" type="text/css"/> |
|
|
<link href="page_styles.css" rel="stylesheet" type="text/css"/> |
|
|
</head> |
|
|
|
|
|
<body class="calibre"> |
|
|
|
|
|
<p dir="rtl" class="block_6">بحث دست‌کشیدن از شعارهای انقلاب همیشه یکی از سؤال‌هایی است که مطرح می‌شود. کسی‌که همیشه مولّد شعارهای انقلاب است چه کسی است؟ اساساً ملاک و استانداردی که یک انقلاب با آن شناخته می‌شود چه کسی است؟ چه کسی می‌تواند بگوید این شعاری که داده می‌شود سیاسی است یا انقلابی؟ رهبر آن انقلاب است، امام است. امام ملاک انقلابی و غیر آن را تعیین می‌کرده است، تدابیر او نشان می‌داده ما روی مواضع خود هستیم یا وادادگی انقلابی پیدا کرده‌ایم، مردم به دست امام نگاه می‌کردند، به چشمان و زبان امام. امام در آن زمان تشخیصش این بوده که برای اثبات انقلاب نیازمند یک نظام است. سال ۶۵ یک اتّفاق تاریخی رخ داد؛ یکی از مسئولین یک سخنرانی می‌کند مبتنی بر اینکه اگر امر دایر بر این شود که ما انقلاب را حفظ کنیم یا نظام را، ما حاضریم نظام را فدای انقلاب کنیم. این شعار خیلی شکوهمند و آوانگارد و انقلابی است. ایشان تحلیلش این بود. این خبر پخش شد و به گوش امام رسید و ایشان به رئیس هیئت دولت، آقای موسوی نامه‌ای نوشتند که شنیده شده چنین حرف‌هایی زده می‌شود. پیام روشن این نامه این است که اساساً ما اگر در مقام حفظ انقلابمان باشیم، باید نظاممان را حفظ کنیم و اساساً اگر نظامی نداشته باشیم و این ساختار را نتوانیم حفظ کنیم، پیام انقلابمان را نمی‌توانیم به دنیا بدهیم.</p> |
|
|
|
|
|
<p dir="rtl" class="block_6">بسیاری از نیروهای افراطی که گرفتار چنین نظراتی هستند، تصور می‌کنند یک‌سری شعارهایی داده شده و در مقام عملیاتی‌شدنشان یک‌سری ساختارهایی بر آنان بار می‌شود و خود این ساختارها محدودکنندهٔ این شعارهاست و باید این ساختارها را بشکنیم، چون انقلاب و پیام‌هایش است. نمونهٔ دیگری داریم: مقطعی مطرح شد ما ضداسرائیل هستیم. در ارتفاعات قنیطره و جولان بین سوریه و اسرائیل مشکلاتی رخ داده بود و انقلابیون ایران احساساتشان گل کرده بود که نیرو اعزام کنند و امام جلوشان را گرفت و اجازه نداد، چون احساس کرد این افراط است و رویکردی است که به اصل انقلاب لطمه می‌زند. امام این را تصحیح کرد و گفت با اعزام نیرو مسئله حل نمی‌شود و شما باید به‌گونهٔ دیگری پیامتان را به دنیا بفرستید. آن چیزی که الان در قالب حزب‌الله لبنان بروز کرده و نیروهای مسلمان شیعی را در ساختار قدرت سیاسی لبنان دخالت داده، ناشی از تدبیر سیاسی درستی بوده که همان روزهای اوّل که مشکلاتی داشتیم، پایه‌اش ریخته شد و امام از آن حمایت کرد.</p> |
|
|
|
|
|
<p dir="rtl" class="block_6">این حرف را نپذیرید که ایران در روند پیشرفت خود شعارهایی داده بعد عدول کرده است. ممکن است متوقف شویم، اشکال ندارد. ما در حیات سیاسی پیامبر هم از این اتّفاقات دیده‌ایم؛ تدبیر کردند، معصوم بودند و خطا هم نمی‌کردند، با پشتوانهٔ وحی هم کارشان را می‌کردند، در میانهٔ راه کاری هم کردند که به مذاق خیلی‌ها خوش نیامد؛ صلح حدیبیّه از مصادیق اتم و کامل این است که مقدّمه‌اش فتح مکه بود. پیامبر در آخرین لحظات از این تصمیم برمی‌گردد. خلیفهٔ دوم می‌گوید تنها زمانی‌که در رسالت پیامبر شک کردم، این موضوع بود. (بعداً فهمیدند چه اشتباهی کرده‌اند.) «إِنَّا فَتَحْنَا لَک فَتْحًا مُبِینًا» که در قرآن آمده، در مورد این صلح است. منظور این است که خیلی مسائل را در قالب ساختارها نباید نگاه کرد و باید بپذیریم وقتی یک ساختار در خدمت یک فکر قرار می‌گیرد، اگر منتج به این نشد که با این ساختار به نتیجه نمی‌رسد، ساختارش را عوض می‌کند و ما الزاماً مقید به یک زمان خاص نیستیم و ممکن است در زمان‌های مختلف رخ بدهد.</p> |
|
|
|
|
|
<p dir="rtl" class="block_6"><span class="text_">آقای محمد قوچانی، سال ۹۲ در نشریهٔ آسمان بحثی مطرح کردند در مورد صلح حدیبیّه و پارادایمی را مطرح کردند که این صلح را شیفت بدهند به امروز. به نظر شما می</span><span class="text_">توان یک مفهومی را بعد از ۱۴۰۰ سال شیفت بدهیم به امروز؟ چرا برخی علاقه دارند مقاطع مختلف تاریخ را شبیه به</span><span class="text_">هم بکنند؟ همان نشریه می</span><span class="text_">خواست شباهتی بین دکتر مصدق و آقای ظریف بدهد و اینکه دو مقطع تاریخی شبیه هستند و این آقایان هم عملکردشان شبیه به</span><span class="text_">هم هست؛ یعنی ملّی</span><span class="text_">کردن صنعت نفت و مذاکرات ایران و بریتانیا شبیه به مذاکرات برجام و مذاکرات ایران با ۱+۵ است! شهریور ۶۷ برخی اعتقاد داشتند استعفای مهندس موسوی به</span><span class="text_">نوعی به قطعنامهٔ ۵۹۸ برمی</span><span class="text_">گشت و ایشان تمایلی به آن نداشتند و خواستند اعتراض کنند و خود را وفادار به شعارهای انقلاب نشان دهند.</span></p> |
|
|
|
|
|
<p dir="rtl" class="block_6">این شباهت‌گیری هیچ عیبی ندارد. آدم‌ها خیلی کارها انجام می‌دهند، مشابه‌سازی تاریخی می‌کنند. صحبت از عینیت‌سازی نیست و قرار نیست دو واقعهٔ تاریخی عین هم تلقی شوند. هیچ امری عین امر دیگری نیست. به قول فلاسفهٔ یونان، همواره انسان یک بار در رودخانهٔ زمان می‌تواند وارد شود. این شباهتگری‌ها بیشتر وجه ذوقی دارد، منطق ذوقی دارد، از باب تقریب به ذهن شاید زمینه‌های استدلال را تقویت کند؛ اما اینکه کسی ادعا کند که این عین واقع است، حرف خطایی است. لذا دوستانی که عملکردشان را باهم مقایسه می‌کنند، در حدّ یک ذوق سیاسی تلقی کنید؛ ولی به‌هرحال آن ذوقیات هم در استدلال مؤثر است.</p> |
|
|
|
|
|
<p dir="rtl" class="block_6">در مورد استعفای آقای مهندس موسوی در سال ۶۷، با تکیه بر اطلاعاتی که دارم، عرض می‌کنم این تحلیل صددرصد خطاست. اتّفاقاً استعفای ایشان درست برعکس تحلیل شماست. این استعفا خطا بود و امام هم برخورد کرد. خطای ایشان در آن استعفا یک وجه ژنریکی بود از خطایی که محسن رضایی به‌عنوان فرماندهٔ سپاه مرتکب می‌شد. اشکال محسن رضایی این بود که تصور می‌کرد ما چون درگیر جنگیم و این جنگ با حیثیت ملت گره خورده، همه‌چیز باید بیاید زیر چتر قدرت ما و تحت‌تأثیر تدابیر نظامی ما سامان یابد. در همین نظام بود که در مقطعی گفتند باید کابینهٔ نظامی تشکیل دهیم. این یک تمامیت‌طلبی و غفلت از ویژگی‌هایی بود که یک فرماندهٔ نظامی در کنارش باید یک روان‌شناس و جامعه‌شناس به او منتقل کند که جامعه حتّی در شرایطی که تمام‌عیار درگیر جنگ است، مسائل مبتلابهی دارد که متفاوت از جنگ است. اما ایشان یک مقطع چنین تصوری داشت و باورش این بود که ۷ میلیارد دلار درآمد نفتی ماست، چرا از این ۷ میلیارد، ۴ میلیارد به جنگ تخصیص می‌دهید و چرا ۳ میلیارد دیگر را نمی‌دهید؟ این را درنظر نمی‌گرفت که مردم نیازهای دیگری هم دارند؛ مردم گرسنه‌اند و باید گندمشان تأمین شود، مردم بیماری‌هایی دارند و باید داروهایشان تأمین شود و یک‌سری اقلام کلیدی دیگر. این درک در مقطعی وجود نداشت. استعفای مهندس موسوی هم ناشی از چنین رویکردی بود.</p> |
|
|
|
|
|
<p dir="rtl" class="block_6">تصوری بر مهندس موسوی بار شده بود که من مسئول ادارهٔ کشورم و باید چند میلیون جمعیت را اداره کنم؛ چرا فرماندهان جنگ از من مطالبات بیش از حد می‌کنند؟ در این کشاکش که مرجع حل اختلاف هم داشتند که جلسهٔ سران قوا بود (رؤسای سه قوّه و نخست‌وزیر و حاج احمدآقا که معتمد امام بودند)، اما مهندس موسوی چنین دغدغه‌هایی داشت و احساس می‌کرد این فشاری که بر دوش دارد، باید با اولویت‌بندی آن‌ها را تأمین کند، این گلوی جنگی که دارد این امکانات را می‌بلعد، نمی‌تواند به این‌ها پاسخ بدهد و باید بخشی از آن را زد؛ اما قدرت اعمال خاص خود را هم نداشت. اوّل پارلمان داشتیم که در آنجا بودجه تخصیص داده می‌شد، دوم اینکه آقای هاشمی بود که خودش فرماندهٔ جنگ بود، سوم آقایانی که در شورای پنج‌نفره بودند، کشور را از دو بُعد نگاه می‌کردند؛ هم نظامی هم مردمی. استعفای ایشان این نبود که بگوییم ایشان یک تصویر آوانگارد از خودش بدهد و بگوید من انقلابی‌ام، اتّفاقاً استعفای ایشان در مقام اعتراض به بیش‌خواهی فرماندهان نظامی بود.</p> |
|
|
|
|
|
<p dir="rtl" class="block_6">صرف پذیرش قطعنامه ما را به پایان جنگ نرساند. آن پیامی هم که امام دادند به‌خاطر تخلف صدام از قطعنامه بود. آن‌ها بعد از قطعنامه تحرکاتی در جبهه داشتند که باور بزرگان ما این بود که مبادا صدام خیانت کرده و زیر بار نرفته باشد و آماده‌باش دادند. جمع‌بندی‌ها این بود که یواش‌یواش باید از جبهه‌ها برگردند، در همین حال و هوا آن حمله‌ها صورت گرفت. نقطه‌ای که این استعفا را می‌بینید جایی است که همچنان جبهه‌های ما مطالبه می‌کنند و دولت در توانش نیست. آقای روغنی‌زنجانی رئیس سازمان برنامه که تخصیص‌دهندهٔ برنامه‌ها بود، مناقشات سنگینی در این رابطه داشتند. اگر دقیق‌تر بخواهید، آقای طباطبایی مدیرکل دفاعی سازمان برنامه دقیق‌تر خواهد گفت که سپاه چه توقعاتی از دولت داشتند. دولت باورش این بود که دوسوم امکانات مالی کشور را بسیج می‌کنیم و یک‌سوم هم در قالب سیاست‌های اقتصادی، تضییقی و انقباضی به نیازهای مردم هم توزیع می‌کنیم.</p> |
|
|
|
|
|
<p dir="rtl" class="block_6">آقای طباطبایی در مصاحبه با نشریهٔ اندیشه پویا اشاره کرده بودند که امام گفته بودند که ۵۰۰ هزار نفر از رزمندگان به پتو نیاز دارند. ما محاسبه کرده بودیم که ۱ میلیون پتو نیاز داریم برای هر نفر دو پتو. رقمی که برای جنگ تخمین زده شده بود نزدیک ۳۰ میلیارد تومان بود که نزدیک عملیات کربلای ۵ که ما حاضر نبودیم این را بدهیم، آقای رضایی رفتند پیش امام و نامه‌ای گرفتند و بدون اینکه ما اجازه بدهیم بانک مرکزی برایشان پول بدون پشتوانه چاپ کرد. این فکر به این برمی‌گشت که جنگ را جنگ کلاسیک می‌دیدند؛ یعنی نیرو و توان ما با عراق یکی نیست، نمی‌توانیم در جنگ پیروز شویم و براساس پارامترهایی که در جهان هست تصمیم بگیریم. آقای روغنی‌زنجانی هم نگاهشان همین بود و اختلاف آقای خامنه‌ای و آقای موسوی در سال ۶۴ به همین برمی‌گشت که می‌خواستند جنگ را کلاسیک ادامه دهند؛ اما آقای خامنه‌ای این را قبول نداشت، چون ما اصلاً قدرت برابری نداشتیم که بخواهیم نگاه کلاسیک داشته باشیم.</p> |
|
|
|
|
|
<p dir="rtl" class="block_6"><span class="text_">حالا به این مقطع برسیم که ایران قطعنامهٔ ۵۹۸ را پذیرفته و در تابستان سال ۱۳۶۷ جنگ ایران و عراق تمام می</span><span class="text_">شود. آقای هاشمی سال ۶۹_۶۸ که به ریاست</span><span class="text_">جمهوری رسیدند، بحث مانور تجمّل که شد، گفتند ما در دورهٔ بعد از جنگ هستیم، اساساً نیازی نیست به همان شکل قبل پیش برویم و بد نیست برخی در خیابان</span><span class="text_">ها مانور تجمّلی بدهند و فضای جنگ شکسته شود. چرا این اتّفاق می</span><span class="text_">افتد؟ ایشان تفکراتشان بعد از جنگ تغییر کرد و در سفری که به ژاپن داشتند، پیشرفت این کشور ایشان را متحوّل کرد.</span></p> |
|
|
|
|
|
<p dir="rtl" class="block_6">من می‌خواهم معکوس تحلیل شما را اشاره کنم. اینکه شما فکر کنید آقایان باید به شکل دیگری می‌جنگیدند، اتّفاق معکوس این موردانتظار دولت بود؛ یعنی فرماندهان جنگ بعد از شش‌هفت سال درگیری روزمره و شهادت تعداد زیادی و آثار تخریبی زیاد، با یک امر روتین و روزمره می‌خواستند جنگ را اداره کنند. رسیده بودند به اینکه به روش ساختار مدرن و یک تانک در برابر یک تانک جنگ را اداره کنند و این مبالغ هنگفتی لازم داشت و در توان دولت و کشور نبود. اتّفاقاً اگر آقایان در عرصهٔ نبرد باورشان این بود که مدل مبارزه را با عراق به روش روزها و سال‌های اوّل جنگ اداره کنند، نیازها به این حد نمی‌رسید که در توان دولت نباشد؛ یعنی یک جنگ چریکی در برابر یک جنگ سازمان‌یافته. مصیبتی که ما پیدا می‌کنیم و دولت در توانش نیست، این است که فرماندهان ما هم عادت به یک مبارزهٔ روزمره و روتینی کرده‌اند که مشابه ساختار دشمن، تجدید ساختار کنند و الا این شرایط را در اوّل جنگ هم داشتیم؛ لکن توقعی که سازمان رزم ما داشت بسیار بزرگ‌تر از روشی بود که در اوّل جنگ داشتند. آن‌ها با کوله‌باری از نان خشک و گرسنگی می‌جنگیدند و در سال‌های آخر حتماً می‌بایست سنگر با امکاناتی می‌داشتند و تسلیحات کافی در اختیارشان قرار می‌گرفت؛ درحالی‌که در محلهٔ ذوالفقاری آبادان مردم با چوب و چماق و سنگ جلو دشمن می‌ایستادند. نمی‌گویم که باید این‌گونه باشد، نظرم معکوس جمع‌بندی شماست؛ اگر آقایان وفادار بودند به روش سال‌های اوّل، جنگ می‌توانست ادامه پیدا کند، به‌هرحال، ما برای ادامهٔ نبردمان نیازمند مقدمات و امکاناتی بودیم که جنگ را مطابق خواست فرماندهان شکل دهد.</p> |
|
|
|
|
|
<p dir="rtl" class="block_6">از نکات کلیدی که در تصمیم امام نهفته بود، این بود که هیچ‌گاه امام و رهبران سیاسی از بالای سر فرماندهان جنگ پل نزدند که تصمیم به پایان مخاصمه بگیرند، زمانی به این نقطه دست یافتند که فرماندهان ما عملاً دستانشان را به شکل محترمانه بالا بردند که ما نمی‌توانیم به روش گذشته به جنگ ادامه دهیم، به ما این امکانات را بدهید تا بجنگیم. امام هم گفت این درخواست‌ها را دارند، اما آخرش هم گفته‌اند با تمام این محدودیت‌ها ما تا پای جان می‌ایستیم که امام گفتند این شعاری بیش نیست. صدر و ذیل نامهٔ محسن رضایی مغایر است. اگر می‌گویید باید این امکانات باشد که بجنگیم بعد می‌گویید اگر این‌ها هم نباشد، می‌جنگیم، این شوخی‌ای بیش نبوده است و امام این را خیلی خوب افشا و رد کرد و گفت با توجه به اینکه فرماندهٔ سپاه این را نوشته و این‌ها معتمدین ما هستند، پس ما این را می‌پذیریم. این طبیعی است، چون امام با توجه به امکانات کشور و مردم هدف‌گذاری کرده، ولی به آن هدف نرسیده، برای همین به جام زهر تعبیر می‌کند. امام توقع داشت در میدان نبرد کار صدام را تمام کند، اما نشد؛ ولی چون نشد، باید برگردیم به خانه‌مان؟ نخیر، در یک نقطه این قضیه را تمام می‌کنیم و هرجا جلو ضرر را بگیری منفعت است.</p> |
|
|
|
|
|
</body> |
|
|
|
|
|
</html> |
